Marvão

Erdi Aroko herri historikoa da Marvão, Portalegreko barrutian dago, Alentejoko eskualdean, Sapoio Mendizerrako amildegi harkaiztsu baten gainean, 860 metroko garaieran.

154,90 km²-ko azalera eta 3.512 biztanle ditu Marvãoko eskualdeak. Marvão herriak gutxi gorabehera 105 biztanle ditu.

Herriari eta Marvãoko gotorlekuei leku egiten dien gain harkaiztsuari besteak beste Amaia de Ibn Maruan eta Amaiako Gotorlekua izena ematen zaie Isa de Ibn Áhmad ar-Rázi historialari kordobarrak X. mendean idatzitako obran. Ibn Maruan emeritar leinu nobleko muladia, Kordobako Emirerriaren aurka matxinatutako buruzagia izan zen IX. mendearen azken laurdenean. Gain hartu ezinak aterpe gotortuarena egin du historian zehar inolako etenik gabe. Ibn Maruanek 876/877 urteetan eman zion erabileratik eratorria da egungo Marvão leku izena.

Harresiak eta dorreak harrizko malkarretan egokitzeko formari esker gizakiaren obraren eta berezko topografiaren arteko multzo homogeneoa da Marvão. Besteak beste, hauexek dira, inolako zalantzarik gabe, gune interesgarrienak: Marvãoko gaztelua eta harresi handia; Udal Museoa, Kultur Etxea, Ammaia Hiriko Museoa eta Erromatar aztarnak, Quinhentista zubia, igerilekua eta Sever ibaiko hondartza, Portagemen. Serra de Mamede Parke Naturalean bilduta, Marvãoko eskualdeak fauna, flora eta paisaia apartak ditu. Gainera, zuhaitzez inguratutako xendek eta haran emankorrek igarotzen dute alderik alde Marvãoko eskualdea, oso egokiak dira mendi ibilaldiak egiteko, edo bizikletaz zein zaldiz ibiltzeko.

Marvãon egiten diren kultur ekitaldiei dagokienez, aipagarriak dira Gaztainaren Azoka, Badajozekin senidetuta bideratzen den Al Mossassa Islamiar jaialdia, Musika Klasikoaren Nazioarteko Jaialdia eta Nazioarteko Zinemaldia. Horiez gain, Extremadurako Valencia de Alcantarako auzoekin elkarlanean jarduten dugu hainbat kultur eta kirol ekitalditan, horien artean aipagarri Manuel O Afortunado erregearen eta Aragoiko Isabel Infantaren arteko Errege Ezkontza delakoa.

Tradizio handikoa da gure gastronomia eta udalak, urte osoan zehar, hainbat gastronomia ekitaldi antolatzen ditu, esate baterako, Olio dastatzeak, antxume eta arkume jateak, bakailaoa gaztaina saltsan egina, edo ehiza. Postre gisa, gaztaina goxokiak, “sagar boleimak”…

Artisautzari dagokionez, “gaztaina azalarekin egindako brodatu” tradizionalak eskaintzen ditu Marvãok.

360º-ko paisaia, gure begirada osoa bereganatzen duena. Halakoxea da Marvão. Serra da Memede Mendizerrako Parke Naturalaren bihotzaren berezko taupadak markatzen du herriaren erritmoa, eta humanizazioaren sustraiak naturan txirikordatzen dira angelu guztietatik inguratzen duen ametsezko paisaiari forma emateko.

Une honetan Gizateriaren ondare izateko 2 hautagai dauzkagu: “Rayako Gotorleku Baluartedunak”, Elvas, Almeida eta Valençarekin batera aurkeztua. Gainera, beste 20 udalerrirekin batera ari gara “Poteko Aroaren ondare ez-materialaren hautagaitza” aurrera eramateko.

Marvão ikusteko, sentitzeko, gozatzeko eta ez ahanzteko.

AMMAIA – Marvão, Portugal

• Ammaia hiria
• Gaztelua
• Câmara Velha – Kultur Etxea
• Udal Museoa

Ammaia hiria

Ammaia hiria bere garaiko aztarna garrantzitsuena da Alentejoko iparraldean. São Mamede Mendizerrako Parke Naturalaren bihotzean kokatua, Marvãoko eskualdean, Quinta do Deão eta Tapada da Aramenha auzoek osatuta dago hirigunea, gutxi gorabehera 25 hektarea hartzen ditu.

1949. urtean multzo osoa Monumentu Nazional izendatu bazuten ere, abandonatuta egon zen 1994. urtera arte. Orduz geroztik, Ammaia Hiria Fundazioaren sorrerarekin, ahal den guztia egin da hiri garrantzitsu hartatik kontserbatzen dena aztertzeko eta babesteko. Ammaia Civitas bihurtu zuten K.o. 44/45. urteetan, eta K.o. I. mendean Mvnicipivm estatusa lortu zuen. Aitzitik, Lucio Veroren agintaldikoak dira hiriari buruz dauzkagun datuak, K.o. 166. urtekoak.

Hala, erromatar hiri bateko hiri sare osoa aztertu daiteke; izan ere, dagoeneko egitura garrantzitsuak identifikatu dira, esate baterako, segur asko I. mendekoa izango den tenpluko “idulkia”, bainuetxe publikoak eta beste etxebizitza egitura batzuk.

Bada “bertako museo” bat, Ammaia Hiriko Museo Monografikoa, bertan bizi ziren herritarren eguneroko bizimodua erakusten duena, aurkitutako eta zerrendatutako beste objektu askorekin batera, esate baterako, judutar ikurrak ( Menorah, Lulav, shofar e ethrog ) dauzkan harrizko eraztun bat eta Iberiar penintsulako erromatar kristal bilduma garrantzitsuenetako bat.

Ammaia Hiriko Fundazioaren lurretan dago aztarnek okupatzen duten azaleraren zati handi bat. Fundazio horrek Monumentu Nazional garrantzitsu hau aztertzea, berreskuratzea eta zaintzea ditu helburu nagusi.

Ordutegia

• Astelehenetik igande arte: 9:00 – 12:30  eta 14:00 – 17:30

Gaztelua

Erasotzaileak geldiarazteko gotorleku estrategikoa da Marvãoko Gaztelua, 13 kilometrora dagoen mugari begira dago. Era berean, aterpetzeko leku segurua izan zen, eta behatzeko eta zaintza lanak egiteko leku bikaina, mendean hartzen baitzuen auzoko herrialdeko osteak Valencia de Alcantaratik sartzeko bigarren bide garrantzitsuena, Goi Alentejoko eremu zabalean, Badajozetik Tajo ibairaino. Agerikoa da kokalekuaren funtzio estrategikoa: arerioak geldiarazteko lehen lerroaren zati da, Montalvãotik Elvaseraino iristen denaren zati, Alcanizesko Tratatuaren ostekoa, egungo Portalegreko Barrutian.

Ordutegia

• Egunero zabalik 10:00 – 17:00

Câmara Velha – Kultur Etxea

Paços do Concelho direlakoen eraikina izan zen Ganbera Zaharra D. Manuelen agintaldian (XV-XVI. mendeak) eraiki zenetik 1956. urtera arte, orduan eraiki baitzituzten egungo ganbera instalazioak. Manuelen armarriarekin eta 1512ko foru izendapenarekin bateratu dezakegu eraikinaren datazio estilistikoa.

Hiriko arkitektura zibilaren elementu garrantzitsuenetakoa da eta, aldi berean, hiriko eraikin zaharrena, eta horiei bere kokapena gehitzen badiegu, agerian geratzen da denboraren joanean izan duen garrantzi politikoa zein administratiboa. Izan ere, hiru kalek (Calle de Cima, Rua das Puertas da Vila eta Rua do Reloj) bat egiten duten lekuan dago, abiapuntua Erdi Aroko harresiko hiru ateetan (Ródãoko, Vilako eta Dorreko ateak, hurrenez hurren) duten hiru kaleen bilgunean. Kale horiek Pelourinho plazan (era berean Hiriko plaza deitua) biltzen dira, eta erdian dago justizia aplikatzeko ganbera hau, tokiko boterearen ikur eta Manuelek utzitako ondare.

Ordutegia

• Astelehenetik igandera: 9:30 – 13:00  eta 14.00 – 17:30 .

Udal Museoa

Santa Maria eliza, elizkizunetarako itxia eta lur jotzeko arriskuan, zaharberritu egin zuten bertan Marvãoko Udal Museoa egokitzeko.

Bisitariari Marvãoko Udalerriaren Historian barrena Paleolitotik gure aitona-amonen garaira arteko bisitaldi bat eskaintzeko xedearekin bildu eta aurkeztu ziren era guztietako aztarna esanguratsuak.

Zeramikek, metalek, beirek eta dokumentu epigrafikoak dira erromatarren presentziaren lekukotasunak. Herdade de los Palomareseko erromatar nekropolian eta Ammaiako Erromatar Hirian egindako indusketa arkeologikoak izan ziren ikusgai dagoen ondarearen iturri nagusiak.

Ordutegia

• Astelehenetan izan ezik, egunero: 10:00 – 12:30  eta 13:30 – 17:00 .

OSTATUAK

Ostatuak herrian

NON JAN

Jatetxeak

Tabernak

Ostatu eta jatetxeen gida

Turismo bulegoa

Ordutegia

• 10:00 – 17:00  (Abenduaren 34an eta 25ean itxita)

Farmaziak

Garraioak